Van architect veranderen was nog nooit zo gemakkelijk. En toch gebeurt het niet zo vaak. Hoezo? De opdrachtgever heeft immers niet altijd de keuze, omdat de architect er van uitgaat dat vervolgopdrachten in hetzelfde project automatisch aan hem worden verstrekt. Daarnaast houdt de architect goed in het oog in hoeverre hij afstand doet van zijn auteurs- en persoonlijkheidsrechten. Niets belet u echter om elders aan te kloppen. De overname van een architectuuropdracht is wettelijk bepaald en de procedure wordt gevolgd door de Orde van Architecten. Als de voorontwerpen totaal niet beantwoorden aan uw verwachtingen, is het beter om de samenwerking met de architect al in deze fase stop te zetten en hem te vergoeden voor de geleverde prestaties. Wilt u de samenwerking beëindigen na het ondertekenen van het contract, dan zal u naast de geleverde prestaties mogelijk ook een schadevergoeding voor eenzijdige contractbreuk moeten betalen. Besef ook dat indien u de overeenkomst verbreekt in een latere fase, bijvoorbeeld na het verkrijgen van de bouwvergunning of tijdens de uitvoering van het werk, u voor de verdere opvolging van het bouwproject een andere architect zal moeten aanstellen. Als u tijdens het bouwproces gefundeerde bedenkingen hebt bij de werkwijze van uw architect, dan kan u de Orde van Architecten daarvan op de hoogte brengen. De Orde behandelt dergelijke klachten op een discrete en objectieve manier. Er zijn verschillende redenen waarom u zou kunnen overstappen:

• Forfaitair ereloon: In heel wat gevallen wordt het ereloon van de architect berekend onder de vorm van een percentage op de reële waarde van de werken die worden uitgevoerd. Voor de bepaling van de reële waarde van de werken wordt veelal uitgegaan van de facturen (exclusief BTW) van de aannemer(s). Voor de bepaling van de waarde van de werken die door de bouwheer zelf worden uitgevoerd (en waarvoor dus geen aannemer tussenkomt) zullen de partijen in onderling overleg een bepaald bedrag moeten afspreken. Maar dit is geen regel. Cliënt en architect kunnen ook van te voren een bepaald forfaitair bedrag afspreken dat als ereloon zal betaald worden, of voor een nieuwbouw kunnen ze een eenheidsprijs vastleggen per vierkante meter of per kubieke meter.
• Betrouwbaar en kwalitatief advies: Gepersonaliseerd en onpartijdig advies, vanwege experts van wie de competentie bekend is, gebaseerd op diegenen die eerder hun vertrouwen stelden in de overnemende architect.
• Keuze voor de formule: Meer dan 20 opties, waarbij zowel de omvang van de voorstudie, de uiteindelijke plannen en de controle op de werken duidelijk en transparant kunnen afgesproken worden conform de wettelijke bepalingen.
• Geen nutteloze kosten: geen instap of uitstapkosten bij de overname van een architectenopdracht, geen werfcontroles op tijdstippen die niet relevant zijn, geen verplaatsingskosten voor lange afstanden, geen kosten voor extra interventies die niet contractueel werden bedongen.

De bouwheer die beslist om voortijdig een einde te stellen aan de opdracht van de architect moet weten dat:

• hij ten minste de honoraria verschuldigd blijft die overeenstemmen met de uitgevoerde prestaties, wat de architect tevens niet belet om daarenboven een aanklacht in te dienen voor het verkrijgen van een schadevergoeding voor het werk dat niet doorgaat
• dat hij de uitvoering van de werken niet kan beginnen of voortzetten zonder een beroep te doen op een andere architect. Dat laatstgenoemde zich aan de opvolgingsregels bepaald onder artikel 26 van het Reglement van Beroepsplichten dient te houden.

In gewone mensentaal komt het erop neer dat aan de overname geen kosten zullen verbonden zijn, integendeel. Als blijkt dat de overlatende architect zware fouten heeft gemaakt, dan zal u een deel van het ereloon kunnen terugvorderen. Indien er niet snel een overnameregeling kan tot stand komen door de hardnekkinge houding van de overlatende architect, dan zal de Orde van Architecten beslissen op welke manier de overname wettelijk kan geregeld worden. U hoeft eigenlijk niets te doen. De overnemende architect zal de procedure van overname zelf opstarten bij de Orde van Architecten zodat u vrijwel onmiddellijk aan de slag kunt bij de overnemende architect met een minimum aan kosten en kopzorgen.